Cadeaus zijn leuk om te krijgen en de bedoeling van de gever is meestal goed. Maar cadeaus maken lui en leiden niet tot echt goede gebiedsontwikkelingen. Zo luidde, vrij vertaald één van de stellingen door Peter Pol vanmiddag in zijn college over de ontwikkeling van HogeSnelheidsTreinstationsgebieden.
Belgisch cadeautje
Peter vertelde dit naar aanleiding van de ontwikkeling van de drie HSL-haltes in België: Brussel, Luik en Antwerpen. Deze drie stations zijn simpelweg door de federale overheid geschonken aan de respectievelijke steden. Antwerpen centraal is in zichzelf een prima functionerende overstapmachine maar in de directe omgeving van het station waren weinig tot geen ontwikkelmogelijkheden. Buiten het station is hier dan ook vrij weinig te beleven, aldus Peter. Een verassende uitspraak gezien het feit dat ‘de spoorwegkathedraal’ in 2010 werd gekozen tot het mooiste station van Europa door bezoekers van StedenTripper.com.
Locatiesynergie
Als Antwerpen het station zelf grotendeels had moeten betalen, zo is de redenering, had Antwerpen noodgedwongen moeten zoeken naar een locatie met meer potentie om vastgoed en andere voorzieningen te ontwikkelen (Antwerpen Berchem), waarmee vervolgens de overstapmachine zelf kon worden gefinancierd. De ontwikkelaars van vastgoed en (commerciële) voorzieningen hebben vanuit exploitatie-oogpunt belang bij goede bereikbaarheid, een kwalitatief hoogwaardige openbare ruimte én een uitstekende aansluiting op het stedelijk weefsel, etc. Door geen cadeaus uit te delen dwing je partijen met diverse belangen samen te werken. Dit stimuleert creativiteit in de planvorming en locatiekeuze én locatiesynergie!
Geen vis maar een hengel
Analoog hieraan is natuurlijk de discussie over internationale samenwerking. Het sociaal-christelijke idee dat de westerse wereld de plicht heeft het arme deel van de wereld actief te helpen maakt steeds meer plaats voor de meer liberale gedachte dat de armen het in principe zelf moeten doen en dat het westen ze daar hooguit in kan steunen als ze daarom wordt gevraagd. ‘Geen vis maar een hengel’ luidt het credo. Of tegenwoordig populair: een microkrediet om een hengel te kunnen kopen. Dat leidt tot zelfredzaamheid en creativiteit en daarmee tot een duurzame ontwikkeling.
Sinterklaas
In Antwerpen is dus een kans gemist. Door zomaar een station cadeau te doen kiest een stad voor de gemakkelijkste weg, zijn ze niet afhankelijk van partijen met geld, hoeven ze geen moeizaam ontwikkeltraject in te gaan en hoeven ze niet samen te werken: cadeaus maken lui en leiden tot onvolwaardige plannen. Over cadeaus gesproken: niveau -1 van Antwerpen Centraal Station is op 6 december 2007 officieel geopend door de Antwerpse Burgemeester en niemand minder dan..Sinterklaas. Da’s iets om over na te denken als je nog cadeautjes moet gaan kopen…
